Cultuuroverleg
Meetjesland

Ruimtekapers – Editie 1 – 30 november 2021

Cultuur

Ruimtekapers – Editie 1 – 30 november 2021

COMEETproject

Terug naar overzicht

Binnen het LEADER-project Ruimte voor Verbinding wordt onder andere ingezet op regionale netwerkvorming tussen organisaties, private personen en verenigingen die actief bezig zijn met tijdelijk en alternatief gebruik van onderbenutte en leegstaande panden, de zogenaamde Ruimtekapers. Centraal in de ervaringsuitwisseling die we hiermee willen faciliteren, staat de socio-culturele en gemeenschapsversterkende component.

De eerste editie Ruimtekapers vond plaats op 30 november 2021. Omwille van de toen geldende coronamaatregelen, werd beslist om dit overleg online te organiseren. Maar liefst veertien Ruimtekapers waren aanwezig om hun ervaringen betreffende dit topic te delen.

Ruimte voor Verbinding

Als kick-off van de avond werd het project Ruimte voor Verbinding uitgebreid toegelicht. Binnen dit project willen we via creatief en gedeeld gebruik van onderbenutte en leegstaande ruimtes innovatieve antwoorden bieden op lokale noden van zowel bewoners, ondernemers als verenigingen, dit door letterlijk ruimte te geven aan ideeën en mogelijkheden van onderuit.

We onderscheiden hierbij twee onderdelen:

  1. Verhuur van restruimtes in de regio via het ruimtedeelplatform Samenwerk – dit platform werd in januari 2022 gelanceerd.
  2. Tijdelijke invulling van drie leegstaande panden, inspelend op gedetecteerde noden & mogelijkheden: hoe kan een buurtwerking met een pand aan de slag?

 

Ronde van de tafel

Hierna volgde een rondje van de tafel, waarbij elke aanwezige zichzelf kort even kon voorstellen en zijn verwachtingen en specifieke aandachtspunten voor Ruimtekapers kon toelichten.

Een grote diversiteit aan deelnemers bleek aanwezig: personen die zelf over een zaaltje beschikten die ze op termijn wensten te ontsluiten, onderzoekers van HoGent, organisaties die voor bepaalde activiteiten graag eens zouden uitwijken naar andere locaties, …

De bedoeling van de ervaringsuitwisseling was anderen te inspireren en nieuwe mogelijke samenwerkingen te ontdekken.

Inspiratiegesprek NUCLEO

Hierna kwam Sofie Lattré, coördinator atelierwerking binnen NUCLEO, aan het woord.

 

NUCLEO ging in 2001 van start met drie kunstenaars in het Oud Begijnhof in de Lange Violettestraat. De vzw is opgericht in 2003 onder de naam NUCLEO (betekent ‘kern’ in het Portugees). Ondertussen zijn we 20 jaar en 20 locaties in de stad verder, en ondersteunen ze maar liefst 160 kunstenaars.

 

Ze vertrokken vanuit de nood aan ruimte voor kunstenaars. Er zijn veel kunstscholen in Gent en vele kunstenaars blijven na hun studententijd in het Gentse hangen.

 

Sterktes van NUCLEO

– Aanbieden van goedkope ruimte aan kunstenaars in het centrum van Gent, makkelijk te bereiken met de fiets.
– Een groot aanbod van ruimte (veel gebouwen)
– Naambekendheid
– Verbonden aan een subsidielijn van de stad
– Bieden ondersteuning aan kunstenaars, niet enkel met fysieke maar ook met mentale ruimte: wettelijk kader, verzekeringen, ondersteuning bij opstart en praktische obstakels, verspreiden communicatie van kunstenaars (expo’s, residenties, agenda…)
– Gratis exporuimte voor aangesloten kunstenaars

 

Uitdagingen voor NUCLEO

– De vermarkting van de leegstand: zeer moeilijk om de dag van vandaag nog ruimtes te vinden en beleidsmakers kiezen vaak voor commerciële organisatie om panden uit te baten
– De vraag is groter dan het aanbod
– Panden kunnen maar tijdelijk worden ingenomen, dit leidt tot een constante verhuiscarousel
– Nationale beleidsmakers zien atelieruimtes als een lokale nood dus enkel lokale subsidies
– Fragiel als organisatie.

 

Toekomst

Lancering van een overkoepelend orgaan UFO om alle vragen rond ruimtegebruik en tijdelijke invulling te bundelen. UFO zal fungeren als een Vlaams ondersteuningspunt.

Erna volgde aan de hand van een MIRO-bord nog een brainstormsessie waarbij uitdagingen en mogelijkheden rond innovatief ruimtegebruik in kaart gebracht werden.

Hieronder vind je de vragen die beantwoord werden door de groep Ruimtekapers:

Waarom zijn jullie begonnen met jullie werking? Wat was jullie motivatie?

– Beschikbare ruimte
– Ruimte geven om te doen/experimenteren
– Platteland dynamischer maken/verbeteren met een positief verhaal
– Verbinding & samenwerking stimuleren

Wat zijn de grootste mogelijkheden/kansen/sterktes van jullie organisatie?

– Samenwerking en verbinding geven nieuwe impulsen => inclusie & diversiteit
– Groot netwerk (partners/vrijwilligers) is zeer belangrijk voor een goede werking
– Ondersteuning is belangrijk (praktisch – financieel – …)
– De ruimte zelf heeft heel veel mogelijkheden

Wat zijn de grootste uitdagingen/zwaktes van jullie organisatie? Welke obstakels komen jullie tegen?

– Budget
– Gebouw kan ook beperkend werken (cf. ligging, bescherming…) + praktische afspraken cf. sleutelbeheer, onderhoud…
– Vrijwilligerswerking: vaak vrijblijvend. Moeilijk om reguliere werking rond te bouwen – lange termijnvisie uit te werken
– Connectie met de buurt is uitdagend in een plattelandscontext (beperkte poele voor vrijwilligers en gebruikers).

Waar willen jullie staan binnen vijf jaar?

– Dynamische werking in connectie met de buurt/inspelend op de lokale noden

– Veel kruisbestuiving & samenwerkingen

– Ruimte voor nieuwe impulsen en ideeën

Wat is er nodig om bovenstaande te verwezenlijken?

– Beheer van ruimtes: praktische organisatie voor reservatie en ruimte delen
– Veel kennis uitwisseling mogelijk rond gebruik van gebouwen
– Hoe beleid meekrijgen op vlak van leegstand? Liggen heel veel kansen in.
– Veel leegstand (landbouw – kerken): brug vormen naar beleid toe
– Buurt en tijdelijke invulling laten samenwerken/ contrast dempen (veel inspiratie bij vzw Toestand – Brussel)
– Connectie met de buurt

Na een eerste succesvolle editie Ruimtekapers konden we concluderen dat er heel wat voer tot discussie overblijft. Bepaalde thema’s zullen in de komende edities dan ook specifiek de aandacht vragen:

  • Alternatieve financiering
  • Buurtbinding & vrijwilligerswerking
  • Samenwerking beleid & wetgeving => transparant beleidskader waarbij tijdelijke invulling/creatief ruimtegebruik gezien wordt als een meerwaarde en ondersteund wordt.
  • Praktische uitbating: sleutelbeheer, vrijwilligerswerking, verhuur restruimte,…

 

Klik hier door naar Ruimtekapers – Editie 2.

Klik hier door naar Ruimtekapers – Editie 3.