16 okt 2024
Cultuur- en erfgoedpubliek
De bevlogen pater Aimé De Sutter, geboren en getogen in Lembeke, moest tot na de oorlog wachten om als Scheutist op missie te mogen naar China, zijn droom. In tussentijd stond hij zijn zieke broer bij, de onderpastoor van Lotenhulle. Na de oorlog trok hij toch naar China en beleefde er de schrik van zijn leven.
Aimé, Arseen en Gaby De Sutter zijn afkomstig van Lembeke maar het lot bracht hen in Lotenhulle. Zus Gaby trouwde er met Leon Boone en woonde in de Heirstraat. Broer Arseen was er onderpastoor. Toen Arseen heel erg ziek werd, multiple sclerose, kwam zijn broer en pater-Scheutist Aimé een handje toesteken. Hij ondersteunde er net na de oorlog actief de Boerenjeugdbond (BJB), wat we nu kennen als de Katholieke Landelijke Jeugd (KLJ). Tot Aimé toch naar China kon in 1947, Op dat moment beleefde hij de schrik van zijn leven: de vliegtuigramp van Kunming.
Op 13 december 1947 vertrok op Melsbroek een klein gecharterd Stirling vliegtuig naar China met 30 missionarissen aan boord waaronder 20 Scheutisten (waartoe Pater De Sutter, afkomstig uit Lembeke, behoorde), 6 Zusters van de Jacht (Congregatie van het Onbevlekte Hart van Maria uit Heverlee) en 3 Paters van Don Bosco en 1 Bruine Pater (kloosterorde van de kapucijnen). Niet iedereen China als eindbestemming. Een deel zou verder doorvliegen naar de Filipijnen.
In die jaren na de oorlog werd de Compagnie Air Transport S.A. Belgium, met basis in Melsbroek, opgericht door een Belgische maatschappij. Air Transport kocht 12 vliegtuigen Stirling V 00-XAS die tijdens de oorlog door de Britse Royal Airforce waren gebruikt als bommenwerpers en nadien werden omgebouwd tot passagiersvliegtuigen voor 30 reizigers. Air Transport wilde daarmee een goedkope charterlijn naar het Verre Oosten uitbouwen. Heel wat China-missionarissen van Scheut, de Jacht en de Franciscanen hadden tijdens de jaren van de oorlog hun afreis moeten uitstellen. Zij maakten nu van deze goedkope lijn gebruik om naar China te reizen. De pauselijke Nuntius Mgr. Cento kwam persoonlijk het vliegtuig zegenen bij de afreis te Melsbroek op 13 december 1947.
De vlucht ging naar China met tussenlandingen in Parijs en Rome; daarna, via landingen in het Midden Oosten, Pakistan, India en Saigon naar China. Normaal moest de reis over Saigon gaan maar de hulppiloot was een spion geweest voor de Duitsers tijdens de oorlog en stond daarvoor bekend bij de Fransen. Om niet in Franse handen te vallen, besliste de commandant om Saigon te vermijden en in de plaats naar Kunming (toen Yunnanfu genoemd) in Zuid-West-China te vliegen. Daar lag een militair vliegveld, wel niet zo goed onderhouden en daar zou men kerosine opdoen. De passagiers overnachtten in Kunming om op maandag 21 december met het vliegtuig terug te vertrekken.
Ze reisden met een camion naar het vliegveld waar de bemanning reeds in het vliegtuig zat en de motoren draaiden om ze op te warmen. Elk van de vier motoren was nog eens goed nagezien. Het toestel vertrok van een piste gelegen op een hoogte van 1940 m. midden in de bergen en steeg tot ongeveer 50 meter maar verloor dan hoogte. Aan de bewegende kleppen van de vleugels zagen de passagiers dat de piloot hopeloze pogingen deed om te stijgen, maar het vliegtuig daalde en crashte op een Chinees kerkhof. Eerst raakte de staart een grafheuvel en werd afgerukt. Meteen werd de bagage over heel het kerkhof uitgestrooid. Het vliegtuig raakte opnieuw de grond, meerdere keren, wat telkens gepaard ging met grote schokken tot het eindelijk na een finale grote schok stilstond. Gelukkig schoot het niet in brand of kantelde het niet.
De eerste piloot was uit het vliegtuig geslingerd maar bleef ongedeerd. Hij hielp zoveel mogelijk de passagiers die elk op eigen houtje uit de wrakstukken van het vliegtuig sukkelden. Toen bleek dat, met uitzondering van de tweede piloot, alle passagiers haast ongedeerd waren gebleven. Een echt mirakel!
De ene passagier was al meer in shock dan de andere maar vrij vlug staken allen die niet gewond waren de handen uit de mouwen. De passagiers werden eerst naar de vlieghaven gebracht waar ze wat te eten kregen van de Amerikaanse soldaten: “chicken” en “peaches”. Rond 17 u werden ze met jeeps naar de bisschoppelijke residentie van Kunming gebracht. Daar hadden ze deugd van een whisky terwijl iedereen er zijn emoties kwijt kon door nog veel te praten over wat er gebeurd was.
De passagiers vierden kerstdag in Kunming en het zou nog duren tot na Nieuwjaar vooraleer ze naar Beijing konden vliegen. De crash van Kunming bleef een sterk verhaal dat door de jaren heen allicht wat werd aangedikt met humoristische verhaaltjes, zoals bv : “Jef, wat zoekt ge ?” vroeg de ene Scheutist aan de anderen die in de wrakstukken aan ‘t zoeken was. “Ik zoek mijne col” zei Jef. “ Uwe col, Jef ? ”. Maar wat wilt ge daar naar zoeken ! Wees blij dat ge nog leeft !. ”Ja-maar” zei Jef, “’t is niet voor die col, maar voor mijn dollars die er in verstopt zitten ..” Na dit miraculeus avontuur startte pater De Sutter zijn missiewerk in China. Met dank voor de morele en financiële steun die hij kreeg vanuit Lembeke, Lotenhulle, Bellem en Meigem. (Patriek De Meyer)
Zowel de missiepost van de Scheutisten als de slepende ziekte van onderpastoor Arseen De Sutter werden door de Lotenhulse gemeenschap graag ondersteund. Zo ging het ook met de opbrengst van het drama Pater Damiaan, gebracht door toneelvereniging Vlaanderens Zonen. Het is deze vondst in het archief die schrijver Patriek De Meyer ertoe bracht om meer te weten te komen over de vliegtuigramp van Kunming.
Pater De Sutter liet ons een lijvig dagboek na waarin hij de belevenissen van deze reis -van 13 december tot en met 10 januari- gedetailleerd beschrijft. Patriek De Meyer is momenteel bezig om dit verhaal te verwerken in een geüpdate versie zodat het voor eeuwig bewaard kan blijven.
Zijn er familieleden van medepassagiers die nog over materiaal beschikken? Zijn er erfgoedenthousiastelingen die meer weten over dit verhaal of de Scheutisten in China?
Volg de Aalterse erfgoedverhalen via Erfgoed Aalter
Dergelijke verhalen, foto’s en filmpjes in Meetjesland: altijd welkom op Erfgoedbank Meetjesland
Dieper graven in de schatkist die sportgeschiedenis heet
Filip Walenta
Cultuur- en erfgoedpubliek
Organisatoren
Een familie in oorlogstijd: de bevrijding in Terdonk tijdens de Tweede Wereldoorlog
Guy Erbo
Cultuur- en erfgoedpubliek
Wil je graag op de hoogte blijven?