Erfgoed
COMEETproject
Een project over het rijkelijk abdijverleden van het Meetjesland, naar aanleiding van 800 jaar Abdij Oosteeklo (georganiseerd door Orde van de Smoutpot).
=> Deel het met ons via erfgoedcel@comeet.be
Wist je dat het middeleeuwse abdijverleden dit stukje Vlaanderen gevormd heeft? ‘Doe de Abdijendans’ is een actie om 800 jaar Abdij van Oosteeklo (weekend za 30 en zo 31 augustus 2025, georganiseerd door Orde van de Smoutpot) kracht bij te zetten. We verkennen een maand lang het Meetjeslandse abdijverleden van rond het jaar 1000, bij de ontwikkeling van Vlaanderen en de Zwinstreek, tot het jaar 1492, toen Columbus Amerika ontdekte. Met verhalen uit de oude doos, gestoffeerd door bronnen die Meetjeslandse heemkundigen en historici ons veelvuldig hebben achtergelaten.
We lieten onze stagiaire Chenoa Genbrugge, studente informatiebeheer aan de Artevelde Hogeschool, op zoek gaan naar sporen in onze bibliotheken en onze collectie heemkundige bijdragen. We doken zelf in onze Erfgoedbank Meetjesland op zoek naar beeldmateriaal en brouwden er 8 teksten, 8 verhalen, mee. Een blik op ons lang vervlogen regioverleden.
Elmare was een middeleeuwse kloostergemeenschap die in 1144 gesticht werd nabij het huidige Waterland-Oudeman. Hoewel er vandaag geen zichtbare resten zijn, bevestigen historische bronnen haar bestaan en belang. Elmare groeide van geestelijke gemeenschap tot landbouwhoeve, maar verdween rond 1390 door overstromingen. Kunstwerken in Sint-Laureins houden de herinnering levend, net als de link met het verhaal van Reinaert de Vos.
Lees hier alles over Het mysterie Elmare.
In 1963 deden heemkundigen in Watervliet opgravingen op de vermoedelijke locatie van een middeleeuws wilhelmietenklooster, gesticht in 1249. Bij de opgravingen vonden ze o.a. funderingen, een tegelvloer en een grafsteen uit 1351 van Margareta Stommelinx, een weldoenster van het klooster. Het klooster, genaamd Onze-Lieve-Vrouw-ter-Woestijn, verdween vermoedelijk door overstromingen in 1375 en 1404. Van de orde zelf blijft vandaag niets over, behalve sporen in het landschap en in het geheugen van erfgoedliefhebbers.
Lees hier alles over Watervliets wilhelmietenklooster ontdekt bij opgravingen.
De Huysmanhoeve in Eeklo heeft diepe Gentse wortels. In 1241 kocht het Gentse Rijke Gasthuis, ook bekend als Onze-Lieve-Vrouw-ter-Lazarie, woeste gronden in Eeklo, waarop later de hoeve ontstond. Het gasthuis was een middeleeuwse leprozerie, waarvan de statuten uit 1236 de oudste Nederlandstalige niet-literaire tekst vormen. De hoeve bleef eeuwenlang verbonden met Gent en is nog steeds in bezit van de Gentse Gronden. In 2024 bracht het STAM in Gent een tentoonstelling over deze bijzondere connectie, met aandacht voor de laatste landbouwer: Géry Huysman.
Lees hier alles over De oorsprong van de Huysmanhoeve: Groot Goed.
Het Drongengoed in Ursel, ooit een ruig stuk Maldegemveld, werd in de 12de eeuw geschonken aan de Abdij van Drongen, een norbertijnenabdij. In 1746 bouwde abt Antonius de Stoop er de Drongengoedhoeve als ontginningssite, en richtte zich op bosbeheer in plaats van landbouw. Vandaag is het gebied nog steeds doordrongen van die rijke religieuze en ecologische geschiedenis. Motto’s als vita brevis (het leven is kort) en corda juncta cordibus (laat ons de harten verenigen) weerspiegelen de visie die ook vandaag de werking van de vzw Vrienden van de Drongengoedhoeve inspireert.
Lees hier alles over Het norbertijnenverleden van de Drongengoedhoeve.
In 1449 verscheen een Mariabeeldje in een meidoornstruik in Eeklo. Het bleef op mysterieuze wijze terugkeren, wat leidde tot de bouw van een kapel en later een klooster. De Grauwzusters vestigden zich er, maar moesten door politieke en religieuze onrust vluchten. In 1832 kwamen de Zusters van Liefde, oorspronkelijk om cholerapatiënten te verzorgen, maar ze richtten zich op onderwijs. Zo groeide Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn uit tot een prestigieuze school met internationale faam. Vandaag is het College Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn met 2.800 leerlingen de onderwijstrots van Eeklo.
Lees hier alles over Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn tot drie maal toe ter kerke gebracht.
Onze-Lieve-Vrouw-ten-Doorn tot drie maal toe ter kerke gebracht
In Waarschoot ligt, verscholen langs het fietsknooppunt 3, de mysterieuze priorij Onze-Lieve-Vrouw ten Hove, ook wel het “Rattenkasteel” genoemd. De naam zou verwijzen naar Spaanse soldaten die er ooit schuilden, al blijft dat onzeker. Wat wel zeker is: het klooster werd in 1444 gesticht door Simon Utenhove, een rijke hoveling met een afkeer van het wereldse leven. Zijn spirituele missie gaf vorm aan een cisterciënzerpriorij die eeuwenlang een religieus baken bleef. Vandaag herinnert het domein – hoewel niet toegankelijk, aan die devote geschiedenis, terwijl wandelpaden en kapelletjes in de omgeving tot rust en bezinning uitnodigen.
Lees hier alles over Priorij Onze-Lieve-Vrouw ten Hove, beslist geen rattenkasteel.
Priorij Onze-Lieve-Vrouw ten Hove, beslist geen rattenkasteel
In Doornzele (Evergem) ligt de mythische Dries, een eeuwenoud groen lint waar in 1234 een groep godsdienstige vrouwen uit Gistel een cisterciënzerinnenklooster stichtte, Onze-Lieve-Vrouw-ter-Gulden-Celle. Ondanks dat het middeleeuwse klooster opgeheven werd in 1796, leeft de geschiedenis voort via overblijfselen in Gent en het huidige 19de-eeuwse klooster dat er nu staat. Via tien tegels (tien verhalen) verspreid over Doornzele en de nabije omgeving, ontdek je deze rijke kloostergeschiedenis en hoe de plek zich door de eeuwen heen ontwikkelde.
Lees hier alles over Verdwenen Doornzeelse Abdij uit 1234.
In 2025 viert Oosteeklo 800 jaar abdij, al is het exacte jaartal onzeker. De abdij werd gesticht tussen 1215 en 1235 in een onvruchtbaar gebied en groeide uit tot een belangrijk religieus centrum. Hoogtepunten zijn onder meer het Antifonarium van 1498, de invloed van Bourgondië, en het werk van abdis Eugenie de Houchin. De abdij werd in 1577 verwoest door de Geuzen en verdween definitief in 1792. Vandaag blijft enkel het gastenkwartier bewaard, gerestaureerd in 1998, als tastbare herinnering aan dit rijke verleden. Reden genoeg voor een feest in 2025!
Lees hier alles over 800 jaar geleden: in Oosteeklo bouwen cisterciënzerinnen een abdij.
800 jaar geleden: in Oost-Eikenlo bouwen bernardinessen een abdij
Wil je graag op de hoogte blijven?
